Vorige keer hebben we het gehad over pijn bij bloedblokkade en middelen die het bloed in beweging zetten. Laten we ons nu eens richten op middelen die juist vooral de energie in beweging zetten als deze te langzaam stroomt. Een stagnerende energie geeft spanning, ophoping van vocht en pijnen van een enigszins wisselend en voorbijgaand karakter.
Het is bijna november…..welke plant kunnen we nog buiten aantreffen? Nou, nog overal te vinden, en menig tuintje overwoekerend, is het notengras. Als familielid van de bies en de zegge, heeft het zich over de hele wereld verspreid en staat het bekend als ’s werelds ergste onkruid! Bij het verwijderen breken de worteltjes af en blijven de nootachtige bolletjes (waar de plant zijn naam aan dankt) die zich aan de worteltjes bevinden achter, en groeien weer uit tot nieuwe planten. Het zijn nou juist deze – zeer geurige! – knolletjes (Xiang Fu), die een sterke geneeskrachtige werking hebben en worden gezien als de koning van de energie bewegende kruiden…… Het oefent zijn werking voornamelijk uit op stagnerend leverenergie, en wordt toegevoegd aan vele recepten voor pijn in de bovenbuik, spanning in de borstkas, depressie, menstruatiepijn, premenstrueel syndroom en onvruchtbaarheid. Het is een zeer effectief, en gelukkig ook een mild middel zonder bijwerkingen.
We laten het gras achter ons, en stuiten op de magnolia, nu bloem en bladerloos – in het voorjaar zagen we hoe de bloemknoppen worden ingezet bij hooikoorts. Maar ook de –zeer aromatische- schors (Hou Po) heeft geneeskrachtige eigenschappen. Deze zet de energie in beweging in de hele buik, en wordt voorgeschreven bij een opgeblazen en pijnlijke buik en bij obstipatie. Omdat een ander sterk punt van deze schors vocht- en slijmverdrijving is, wordt het ook toegevoegd aan recepten voor misselijkheid, braken en diarree, en heeft het nut bij de behandeling van een losse slijmerige hoest en het gevoel van een brok in de keel te hebben. Het wordt meestal bereid met gember om de bittere smaak enigszins te verzachten. Zo heel veel wordt het trouwens niet gebruikt. Omdat de boom niet kan overleven als de schors is verwijderd, en de magnolia niet zo’n gemakkelijke groeier is, is het een vrij kostbaar product.
Het wordt toch wat kil buiten, wat kunnen we binnen nog vinden om onze energie in beweging te zetten? Laten we eens kijken op de fruitschaal. Ja hoor, ze zijn er weer – mandarijnen! Heerlijke vruchten, vol met vitamine C om de winter goed door te komen. Neem het liefst biologische mandarijnen, was ze, schil ze, geniet van de sappige vrucht………..maar gooi de schilletjes niet weg! Laat ze gedurende een dag of vijf drogen, en u hebt een krachtig geneesmiddel (Chen Pi) met gelijksoortige werking als de schors van de magnolia: het beweegt de energie in de buik en is een prima slijmoplosser. Als (veelgebruikt!) bestanddeel van Chinese kruidenrecepten wordt het wel een jaar gedroogd, en voorgeschreven bij een vol gevoel in de borstkas of bovenbuik, slechte eetlust, misselijkheid, overgeven en het ophoesten van slijm. Maar u kunt het ook zelf inzetten als huis- tuin- en keukenmiddeltje. Als u een voorraadje hebt gedroogd, bewaart u ze in een goed afsluitbare pot, en zodra u last hebt van een losse, volle slijmerige hoest laat u een aantal schilletjes trekken in kokend water om een heilzame thee te brouwen. Voeg eventueel wat honing toe om de licht bittere smaak te verzachten. Ook altijd goed bij misselijkheid. Dan kunt u de werking versterken door ook nog wat gember toe te voegen. Gebruik het niet bij een droge vastzittende hoest, en ook voor vrouwen met overgangsklachten zoals opvliegers is het middel te warm en te drogend.
Naast het gebruik als geneesmiddel is de gedroogde mandarijnenschil een populair ingrediënt in de Chinese keuken vanwege de geurigheid en de frisse, licht bittere, maar ook zoete smaak. Het wordt toegevoegd aan soepen, stoofpotten, desserts en marinades. Als u ze kort meekookt moeten de droge breekbare schilletjes eerst even geweekt worden, bij langer mee pruttelen kunnen ze zo in de pan. Ook kunt u ze toevoegen aan allerlei smaken thee. In Azië worden gekonfijte schilletjes verkocht als snoepjes, een populaire snack voor op reis aangezien het een uitstekend middel is tegen wagenziekte. Eet smakelijk!
Anja Sanders, oktober 2012