Nieuwsbrief no. 3 - Winter 2016

Deze derde nieuwsbrief bij een winterse start van 2016 geeft mij de gelegenheid alle Sanacura bezoekers en belangstellenden een mooi en inspirerend jaar toe te wensen! Mocht dit uw eerste kennismaking zijn met de praktijk, dan heet ik u van harte welkom en wens ik u (hopelijk….!) veel leesplezier.

Een nieuw jaar, een nieuw begin, met als eerste seizoen de winter! De winter staat in de Chinese geneeskunde voor de tijd van rust, de energie keert zich naar binnen – bladeren verschrompelen, de levenssappen van de boom verzamelen zich in de wortels, veel dieren gaan in winterslaap, water verhardt zich tot ijs. Eigenlijk is dit natuurlijk een schijn-stilstand. Onder de oppervlakte is er namelijk een bruisende activiteit gaande van ontkieming en groei, om hernieuwd de lente in te kunnen gaan.

Ook wij mensen volgen deze wetmatigheden van de natuur. ’s Winters koelt onze huid af, en bewaren we onze warmte diep van binnen. Dit gloeiende vonkje noemen we in de Chinese geneeskunde ons nier-yang….Dit is een kostbaar bezit, want dit vlammetje is de basis van ons leven, onze warmte en onze inspiratie, en vraagt gedurende de winter om een goede verzorging. Daarom kleden we ons warm, eten we voedzame soepen en stoofpotten, en houden we ons relatief rustig.…wie verlangt er soms niet stiekem naar om ook eens een winterslaap te houden….?

In de westerse geneeskunde worden overgangsklachten bestreden met het voorschrijven van hormonen. Chinees geneeskundigen zult u vaak horen zeggen dat tijdens de overgang de nierenergie versterkt moet worden.

Misschien is dit eigenlijk een wat eenvoudige voorstelling van zaken? ‘De overgang’ is namelijk niet een ziekte met een begin en een einde, en duidelijke symptomen. Maar een gradueel proces van veroudering en verandering wat al begint te spelen vanaf ons 35e. Hoe dit precies verloopt, hangt af van onze constitutie, onze levensloop, onze cultuur (Aziatische vrouwen hebben vaak geen of andere ’overgangsklachten’), onze emoties en onze levensstijl, de mate waarin we onszelf goed verzorgd of juist uitgeput hebben; en kan gepaard gaan met een heel scala aan klachten variërend van een veranderend menstruatie patroon, opvliegers, pijn bij vrijen, slapeloosheid, gewrichtspijnen en plasklachten, toename van gewicht en vochtophopingen, problemen met de spijsvertering, hartkloppingen en hoofdpijn, tot stemmingswisselingen, concentratieverlies en vermoeidheid.

Van al deze klachten zijn het veranderende menstruatie patroon, de opvliegers en de vaginale droogte eigenlijk de enige typische overgangsverschijnselen die het directe gevolg zijn van afnemende oestrogeenproductie. Met hormonale behandeling kunt u tijdelijk wel eventjes wat stoom afblazen, maar zodra de behandeling wordt gestaakt keren de klachten meestal gewoon weer terug en moet het lichaam uiteindelijk toch zelf zoeken naar een nieuw evenwicht. Gelukkig raken ook westerse behandelaren er steeds meer van overtuigd dat hormoontherapie een eenzijdige benadering is en geen recht doet aan de complexiteit van het overgangsproces. Er is steeds meer aandacht voor preventie (beweging, voeding, omgaan met stress) om gezonder ouder te worden, en bewustmaking van de persoonlijke betekenis van het overgaan naar een andere levensfase.

En hoe zit het dan met het afnemen van de nierenergie als verklaring voor menopauzale klachten in de Chinese geneeskunde? In de Chinese geneeskunde bestond er van oudsher niet iets als de menopauze. Pas sinds de hervormingen in China in de jaren 60, toen men de Chinese geneeskunde ging moderniseren (de moderne TCM werd gevormd door de oude kennis van de diverse scholen en meesters op een hoop gooien, en de grootste gemene deler eruit halen) om deze gelijke tred te laten houden met de westerse geneeskunde, ging men de menopauze ‘uitvinden’. Men zocht de verklaring enkel in het afnemen van de nierenergie - wat een precieze afspiegeling leek van de terugval van het oestrogeen volgens de westerse wetenschap - en propageerde het versterken van de nierenergie als enige en doeltreffende behandeling van de overgang. In theorie een heel interessante vergelijking, maar in de praktijk een verarming: men zag in de kliniek dat behandelingen minder effectief werden! Gelukkig is er een trend in de Chinese geneeskunde om terug te gaan naar de bron, en juist haar eigenheid, rijkdom en plasticiteit weer te benadrukken!

Dit strookt ook met wat ik zie onder de vele vrouwen met overgangsklachten die de praktijk bezoeken: geen vrouw is hetzelfde! Ieder presenteert zich met een heel eigen klachtenpatroon. Er bestaat niet zoiets als dé overgang, maar symptomen zijn ingebed in en gekleurd door hoe we altijd al in elkaar zaten. Natuurlijk zien we dat de nierenergie afneemt. En ook zien we die instabiele energiestromen die de opvlieger veroorzaken. Maar daarnaast heeft ieder haar individuele geaardheid en zie ik in de praktijk heel diverse problematiek. Met de aardse en concrete kijk van de Chinese geneeskunde stel ik dan diagnoses als bloedzwakte, een teveel aan vocht of juist droogte, een verkeerde verdeling van koude en warmte, een vertraging van de bloedsomloop of energiestroom, of een onstuimige, op hol geslagen hartenergie. Deze aandacht voor de individualiteit, betekent dat behandeling meer succes zal hebben. Maar verklaart ook waarom de een in een paar behandelingen symptoomvrij kan zijn, terwijl het bij de ander veel meer moeite kan kosten om beweging te krijgen in het klachtenpatroon. Behandeling bestaat meestal uit een combinatie van acupunctuur, Chinese kruiden formules, ademhalings- en ontspanningsoefeningen, en soms voedingsadviezen.